Zoeken

Roofs 2012-01-34 Groenten verbouwen op het dak

Meervoudig dakgebruik

In stedelijke gebieden is de grond schaars, maar er ligt voldoende dakoppervlak dat te gebruiken is voor ‘groene’ doeleinden. Sinds vorig jaar is Annelies Kuiper op het dak actief als Dakboerin. Ze promoot en begeleidt van ontwerp tot en met het onderhoud de aanleg van groentetuinen op daken.

Tijdens haar MBO-opleiding biologisch-dynamische landbouw aan de Warmonderhof in Dronten heeft Annelies Kuiper haar bedrijf Dakboerin opgezet. Daarvoor werkte zij als beeldredacteur bij nrc.next en later bij een fonds voor beeldende kunst. Maar al snel merkte ze dat ze zelf actief wilde bijdragen aan een betere wereld. “Als je iets voor elkaar wilt krijgen, zul je het zelf moeten doen,” zegt ze daarover. Het politieke bedrijf trok haar niet aan. Het tuinieren en boeren is daarentegen haar passie en daarom zocht ze de invulling van haar idealen in die richting.

Verstedelijking

“Door de verstedelijking groeit het voedseltekort: er is minder ruimte om groente te verbouwen,” aldus Kuiper. “Daar komt bij dat het aanbod van groenten in de Nederlandse supermarkten zeer beperkt is, er is in de meeste gevallen alleen een basis assortiment verkrijgbaar. De groenten zijn bovendien bespoten met allerlei chemische middelen om ongedierte tegen te gaan. Consumenten zijn daarom steeds meer op zoek naar manieren om hun eigen groenten te verbouwen, maar op het maaiveld zijn die mogelijkheden beperkt. Het dakenbestand is daarentegen een enorm braakliggend terrein waar gebruik van kan worden gemaakt. Daarmee slaan we direct meerdere vliegen in één klap, want als het dak wordt gebruikt doen we meteen ook aan waterbuffering en vermindering van de CO2-uitstoot.”

Voor een groentedak geldt feitelijk dezelfde dakopbouw als een groendak. Het is vergelijkbaar, alleen is een groendak zwaarder en dikker uitgevoerd en het heeft daarmee ook veel meer gewicht. Alleen moet in veel gevallen in plaats van een substraat aangepaste potgrond worden toegepast omdat dit meer voedingsstoffen voor de planten bevat en meer water vasthoudt. Kuiper geeft aan dat de uitvoering van een groentedak kan variëren van een eenvoudige groentetuin op het dak die particulieren kunnen gebruiken voor eigen gebruik, tot een meer uitgebreide daktuin waar op grotere schaal groenten kunnen worden geproduceerd. Bedrijven kunnen op deze manier bijvoorbeeld de groenten telen voor verkoop in de eigen kantine. “Daar tussenin zit een grote variëteit,” aldus Kuiper. “Het particulier ondernemerschap komt op, particulieren kunnen best op hun dak groenten verbouwen voor de handel. Het hangt allemaal af van de wensen en het budget, wij kunnen hierin adviseren. Met een uitgekiende indeling van de groentetuin kan men het gehele jaar door groenten eten van het eigen dak.”

Samenwerking

Dakboerin fungeert zodoende als adviseur voor zowel particulieren als bedrijven die hun dak willen gebruiken voor het verbouwen van groenten. Voor de daktechniek is een samenwerking aangegaan met de Amsterdamse dakhoveniers de Dakdokters. “Ik ben gespecialiseerd in de aanleg en het onderhoud van groentetuinen, de specifieke kennis van het dak is in handen van de specialist op dit gebied. De Dakdokters, begonnen met de aanleg van groen- en gebruiksdaken in Amsterdam, breidt het activiteitengebied steeds verder uit. De medewerkers hebben alle technische kennis m.b.t. het dak in huis om de groentetuinen op een verantwoorde manier op het dak aan te brengen. Hier hoort natuurlijk ook bij dat men veilig het dak moet kunnen betreden en onderhouden.”

De samenwerking met De Dakdokters is overigens niet exclusief. In voorkomende gevallen kan Kuiper ervoor kiezen een andere specialist in te schakelen, bijvoorbeeld om logistieke redenen. Wel beoordeelt Kuiper de partners waarmee ze samenwerkt vooraf op hun know how, enthousiasme en hun belangstelling voor het duurzaam bouwen. Kuiper zelf blijft voor de klant het aanspreekpunt en de eindverantwoordelijke. Zij begeleidt voor de klant het hele traject van aanvraag, ontwerp, applicatie en, desgewenst, onderhoud van de groentetuin op het dak.

Kuiper meldt dat de vraag naar deze toepassingen op het dak stijgt. “Het bewustzijn dat we op een meer bewuste manier om moeten gaan met onze omgeving en ons voedsel groeit. En ook wordt het dak steeds meer ontdekt als onontgonnen gebied waar de meest uiteenlopende toepassingen op kunnen worden aangebracht. Nu al heb ik een groot aantal aanvragen en ik verwacht dat dit aantal nog verder zal groeien.”

Kantoor

Dakboerin is begin vorig jaar begonnen als eenmansbedrijf dat werkt vanuit een kantoor aan huis. Binnenkort verhuist het bedrijf echter naar een duurzaam kantoorpand in Haarlem waarbij grote aandacht is besteed aan een milieuvriendelijke werkpraktijk. Uitbreiding in personeel wordt niet uitgesloten. Het pand heeft een dakoppervlakte van 800 m² en op dit dak zal een voorbeeldtuin worden ingericht waar jaarrond groenten op zullen worden verbouwd. Op deze manier wil Kuiper het concept verder uitbreiden en het dak onder de aandacht brengen als uitgelezen plek om groente op te verbouwen.