Zoeken

Roofs 2002-03-16 Inzamelsysteem verpakkingsmateriaal stimuleert hergebruik

In Capelle aan den IJssel wordt momenteel gewerkt aan de laatste nieuwbouwwijk die in de gemeente kan worden gerealiseerd. Het totale Vinex-project met de naam ‘Fascinatio’ omvat 1000 woningen. In de unieke opzet spelen duurzaamheid, milieubewustzijn en kringloop hoofdrollen. Die aspecten bepalen ook op grote schaal de keuze voor een bijzonder hergebruik-inzamelingssysteem. Het wordt toegepast om het hoofd te bieden aan een algemeen geldend probleem op bouwplaatsen: de enorme bergen verpakkingsafval van de diverse bouwmaterialen.

De wijk ontleent zijn naam aan “Fascinatio de Wonderwind” van Tom Manders jr., een boek over kringloop, water en ontmoetingen met alles wat leeft. Naast de namen -zowel de straten als de soorten woningen zijn genoemd naar personages en locaties uit het boek - komen ook andere zaken uit het boek tot uitdrukking, zoals duurzaamheid en hergebruik.
Een deel van de woningen in de wijk wordt gebouwd door Dura Bouw Rotterdam BV, dat voor de isolatie van de woningen een samenwerking aanging met Rockwool Benelux en, op voorspraak van die laatste, met de firma Knapzak Benelux.

110.000 ton folie

Het is een bekend probleem op de bouw: de enorme hoeveelheden aan folieverpakkings-materiaal die worden gebruikt voor allerlei aangeleverde bouwmaterialen. Per jaar gaat gemiddeld 110.000 ton folie, o.a. afkomstig van de bouw, (groot-)winkelbedrijven en distributiecentra ongesorteerd de verbrandingsoven in, terwijl het geschikt is voor hergebruik. Wetgeving over hergebruik en het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid, gecombineerd met aanzienlijke besparingen in de restafvalkosten doen steeds meer aannemers besluiten om gebruik te maken van het Knapzaksysteem. In dit systeem worden op bouwplaatsen of magazijnen de zogenaamde Knapzakhouders geplaatst met daaraan afvalzakken van 200 tot 400 liter, goed voor 18 kilo afvalfolie. De volle zakken worden door de deelnemers aan het systeem (kunststofverwerkende bedrijven) opgehaald tegen aanzienlijk lagere kosten dan wanneer het gaat om ongesorteerd afval.

Milieubewuste aanpak

“Dura Bouw Rotterdam staat voor duurzaam bouwen. Een voorwaarde die Dura Bouw Rotterdam stelde bij de aanbesteding van de isolatie, was dat wij zouden komen met voorstellen voor een milieubewuste aanpak”, aldus Simone Wienen, rayonmanager bij Rockwool.
De Rockwool-steenwol die op Fascinatio wordt aangeleverd in zeecontainers is sowieso al standaard verpakt in herbruikbare folie. Daarnaast heeft Rockwool voor alle producten de LCA-waarden (levenscyclus analysewaarden, waarbij de totale energieconsumptie bij productie, toepassing en afvoer wordt gemeten) laten vaststellen. Die lieten al gunstige resultaten zien maar bovendien hebben het landelijke retoursysteem en een eigen recyclingfabriek ook nog eens gezorgd voor een daling van het grondstoffenverbruik met 40% t.o.v. medio jaren ‘90. Dit beleid - de combinatie van de brandwerende, isolerende en duurzame kwaliteiten van steenwol en het voorstel tot samenwerking met Knapzak, dat zorg draagt voor afvoer en hergebruik van de verpakkingsfolie waarin onder andere onze steenwol wordt aangeleverd, gaf de bouwer de doorslag om voor Rockwool te kiezen.

Inzamelsysteem

In Nederland komt per jaar meer dan 180.000 ton folie van transportverpakkingen vrij. Dat komt overeen met bijna 4 miljoen m³ afval uit kantoren, winkels, diensten en bedrijven (de KWDB sector). Folie bepaalt zo’n 10 tot 25 procent van het volume in restafval.
Knapzak is een inzamelsysteem voor (verpakkings) folie en EPS (piepschuim). Maar liefst 12.000 ton afvalfolie - o.a. afkomstig van grootwinkelbedrijven, bouwplaatsen en distributiecentra - wordt inmiddels jaarlijks met Knapzakken afgevoerd naar sorteerbedrijven die het vervolgens weer in balen bij recyclingbedrijven aanbieden om er nieuwe folieproducten van te maken.

De Knapzak, een transparante zak van gerecycled LDPE, vormt met de Knaphouder - een robuust stalen buisframe waarin hij wordt opgehangen - de ideale combinatie voor inzameling van folie en EPS. De inhoud kan oplopen van 200 liter tot 1000 respectievelijk 2500 liter voor EPS.
Het systeem werd in het midden van de jaren negentig geïntroduceerd door kunststofdeskundige André Scholten. Sindsdien zijn er al meer dan drie miljoen Knapzakken afgezet en die markt groeit nog steeds. Zeker sedert het Convenant Verpakkingen II en AmvB’s (Algemene Maatregelen van Bestuur) bedrijven verplichten tot gescheiden aanlevering van alle herbruikbare verpakkingen zoals folie.
Bedrijven die werken met het Knapzaksysteem krijgen de garantie dat bij een minimaal aanbod van 10 zakken, deze binnen drie dagen worden opgehaald. Verspreid over het land, sorteren drie bedrijven in Volendam, De Mortel en Hoogeveen (participanten in het systeem) de folie vervolgens op een twaaftal verschillende specificaties waarna deze in balen wordt aangeboden aan recyclingbedrijven. Dat de Knapzak zelf gemaakt is van 100 procent gerecycled materiaal is niet meer dan logisch.

Besparing

Folie bepaalt meestal een groot deel van het volume van afval waardoor het een wezenlijke kostenfactor inneemt bij de afvoer van restafval. Vaak gaat het om folie die goed te recyclen valt zoals alle zachte verpakkingsfolie, maar ook HDPE of PP (glans)folie. Gescheiden inzameling met behulp van het Knapzaksysteem kan - afhankelijk van de manier van het transport -besparingen opleveren van 8 tot 20% op de kosten van restafval. De Knapzakken samen met ander afval (5 of 6 zakken op de container met een aparte ‘folie-route’ in bulk) te laten ophalen of het zelf aan te leveren, levert extra voordeel op. In beide gevallen behoeft net als bij regulier ophalen door Knapzak-participanten, geen verbrandingskosten en milieuheffing te worden betaald.
Steigerhouder
Bijna alle folie uit de bouw - hoofdzakelijk de veelal zachte LDPE en de LLDPE ‘stretch­folie’ of rekwikkelfolie - kan in de Knapzak die overal en op verschillende manieren op het bouwterrein kan worden geplaatst. Voor de bouw is de Knaphouder er in diverse uitvoeringen; een epoxy poedergecoate, thermisch verzinkte of roestvast stalen, met of zonder loopwielen. Tevens zijn er aanvullende hulpstukken zoals de Bakhouder (te bevestigen aan de rand van een container) of de Steigerhouder (met een universele 48 mm koppeling) voor de 400 liter Knapzak.

 Wat niet in de Knapzak mag:

Alle andere (kunststof)reststoffen zoals:
- folie van stuc- en spuitwerk
- dekzeilen
- spanbanden
- kitspuiten
- verf- en latexemmers
- isolatiemateriaal (EPS, PUR)
- leidingen en profielen van PVC
- plakband- of stickerresten, etiketten
- laminaatfolies,
- dieptrek- of vacuüm folie (PET)
- aluminium-folielaminaten
- verpakkingsschuim (EPS) *)
- spanbanden
- met vet of olie vervuilde folie
- harde kunststoffen en ‘knisper’folie
- verpakkingsschuim (EPS) *

* Algemene Maatregelen van Bestuur schrijven tegenwoordig bedrijven een scheidingsplicht voor, indien die meer dan 240 liter EPS-verpakkingsafval per week hebben. Verpakkings-EPS kan uitstekend gerecycled worden, mits het schoon wordt ingezameld en voor herverwerking wordt aangeboden. Ook dan biedt het Knapzaksysteem uitkomst. Bovendien levert gescheiden inzameling van verpakkings-EPS een besparing op omdat het door de herverwerkende EPS-industrie meestal gratis wordt geaccepteerd. De kosten komen zo neer op het hanteren van het systeem en het transport en die zijn lager dan de kosten van restafval in containers.

Informatie over EPS, afvoer, tarieven en acceptatie van schoon verpakkings-EPS is op te vragen bij Stybenex, de vereniging van Nederlandse producenten van verpakkings-EPS te Zaltbommel.