Dak Helling 1998-07-16 Het staartje van artikel Stormschade

Een woensdagochtend. Kees Wognum van Nedsale Dakaccessoires uit Venhuizen belt met de redactie: 'Met belangstelling hebben wij het artikel 'Stormschade kan een lelijk staartje hebben', van Ir. W.A. Borsboom van Redland Dakprodukten gelezen. Echter in de passage waarin de kophaken worden besproken, zijn de feiten naar onze mening niet correct weergegeven. Daar willen wij graag op graag reageren.' Bij deze dus.

De Tophaak, een glasvezelversterkt polyamide panhaak, valt ook onder de categorie kophaken. Deze categorie kenmerkt zich doordat de verankering geschiedt door de bovenzijde van de dakpan aan de panlat te bevestigen. Een van de voordelen van dit systeem van verankeren is het gemak en de snelheid van verhaken. De haak wordt over de bovenzijde van de dakpan geschoven en hoeft niet te worden gespijkerd. Dit betekent minder handelingen en dus tijdbesparing.
De oudere kophaken, vervaardigd uit gegalvaniseerd draad, 'werken' zichzelf bij windbelasting omhoog, waarna deze er zelfs af kunnen vallen. De Tophaak is voorzien van een gekarteld oppervlak, welke zichzelf bij windbelasting 'vastgrijpt' in de panlat. De Tophaak wordt simpelweg over de bovenzijde van de dakpan geschoven.

Dambordsgewijze verankering

In dit artikel wordt ook gesteld dat dambordsgewijze verankering met kophaken niet mogelijk is. Nadat een verankeringsberekening is gemaakt, zijn voor de verschillende dakzones verankeringswaarden bekend, waaraan minimaal voldaan dient te worden. Iedere geteste panhaak in combinatie met een type dakpan heeft zo zijn eigen rekenwaarde.
Het is echter wel zo, dat wanneer er verhaakt moet worden, men altijd minimaal dambordsgewijs dient te verhaken. Dus als er bij een berekening bijv. 100 N/m2 verhaakt moet worden, dan mag men niet volstaan met één haak per vierkante meter. Of dambordsgewijze verankering mogelijk is, is dus altijd afhankelijk van de rekenwaarde van de panhaak en de verankeringsberekening van het betreffende dak.
De rekenwaarde van Tophaak is door TNO vastgesteld op 1400 N/m2 bij volledige verhaking van sneldekpannen, bij dambordsgewijze verankering ligt deze rekenwaarde op 700 N/m2. Deze waarden blijken in de praktijk vaak in ruime mate te voldoen.

Oplichten van de dakpannen

De kophaken lichten volgens de auteur de dakpannen op, wat natuurlijk ten koste gaat van de waterdichtheid Bijna alle betondakpannen zijn voorzien van een zogenaamd windlabyrint. Dit windlabyrint bevindt zich aan de onderzijde van de dakpan en is opgebouwd uit één of twee ribbels. Deze ribbels breken de winddruk en voorkomen wateropstuwing. Deze ribbels komen niet in contact met de onderliggende dakpan en bieden voldoende ruimte voor de Tophaak. (zie doorsnede tekening)

In het artikel worden (ten onrechte) een aantal nadelen genoemd. Over de voordelen van deze methode van verhaken wordt helaas niets vermeld.

Voordelen verankering met de Tophaak

Het grootste voordeel is de snelheid van verhaken. Spijkerhaken vereisen nauwkeurige verwerking. De betrouwbaarheid van de meeste spijkerhaken is in hoge mate afhankelijk van de nauwkeurigheid van de verwerker. Indien een spijkerhaak er niet zorgvuldig wordt ingeslagen met de hamer, dan wordt de toegekende rekenwaarde niet gehaald.
De verankering met de Tophaak is wat dat betreft veel zekerder. Het aanbrengen van de Tophaak kan in principe maar op één manier gebeuren, waarbij nauwkeurigheid van ondergeschikt belang is.

Dakbetreding

Het betreden van een dak voorzien van spijkerhaken is vaak niet eenvoudig. Voor mensen die vaak op het dak moeten zijn, zoals schoorsteenvegers, loodgieters, installateurs etc. is het zeer moeilijk de pannen omhoog te schuiven om het dak beloopbaar te maken. Veelal moeten de spijkerhaken losgetrokken worden, waarna deze niet meer opnieuw te gebruiken zijn. Het gevolg is dat deze losgetrokken haken nimmer vervangen worden en de kans op stormschade toeneemt. Zelfs bij dambordsgewijze verankering met spijkerhaken, waarbij altijd de pan zélf, of de bovenliggende dakpan verankerd is, gaat verschuiven zeer moeilijk. Bij verankering met de Tophaak kunnen de pannen makkelijk omhoog geschoven worden en de losgekomen haak kan opnieuw gebruikt worden.

Kans op verwondingen

Spijkerhaken zijn altijd voorzien van scherpe uiteinden, welke in de panlat geslagen moeten worden. Bij het pakken van de haken uit een spijkerschort of doos is een verwonding aan de handen makkelijk opgelopen. De Tophaak is beslist niet scherp en is de kans op verwondingen bij de verwerking niet aanwezig. Ook bij winterse omstandigheden, waarbij het voor de dakdekker vaak moeilijk is om de relatief kleine spijkerhaken met handschoenen aan te bevestigen, biedt de Tophaak uitkomst.

Terecht wordt in de conclusie aanbevolen om TNO-geteste panhaken te gebruiken. De Tophaak is door TNO getest (97-CHT-R0135) en is toepasbaar op de meeste typen betondakpan waaronder de volgende modellen: Sneldek, Neroma, Utrechter. De Tophaak is dus een betrouwbare en erkende panhaak, welke óók nog vele voordelen kent ten opzichte van de spijkerhaken.

door: Kees Wognum